Η Μαρία Δερέκα σπούδασε Λογιστικά (ΚΑΤΕΕ Θεσ/κης) και Παιδαγωγικά (Ζωσιμαία Παιδ. Ακαδημία Ιωαννίνων). Έκανε μεταπτυχιακά (Diploma in Continuing Education, Univ. of Dundee και Master’s in Special Education, Univ. of Sheffield) και διδακτορικό (PhD) στο Πανεπιστήμιο του Sheffield με ειδίκευση στις Κοινωνικές δεξιότητες εφήβων με νοητική υστέρηση. Εργάστηκε σε όλες τις δομές ειδικής αγωγής και διετέλεσε Προϊσταμένη σε ΚΔΑΥ & ΚΕΔΔΥ. Υπηρέτησε ως επιστημονική συνεργάτης στο ΠΕΣΥΠ της ΑΣΠΑΙΤΕ. Από το 2018 συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας σε εξ αποστάσεως Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα. Από το 2015 εργάζεται ως Σχολική Σύμβουλος στην Ειδική αγωγή.